The pedagogy syllabus for Odisha teacher exams typically includes Child Development and Pedagogy, Teaching-Learning Processes, Educational Psychology, Inclusive Education, and Assessment and Evaluation.
1. ଶିଶୁ ବିକାଶ ଓ ଶିକ୍ଷାବିଜ୍ଞାନ (Child Development and Educational Psychology)
This section focuses on understanding how children grow, learn, and develop, which is foundational for effective teaching.
- ଶିଶୁ ବିକାଶର ଧାରଣା (Concept of Child Development)
- ଶିଶୁ ବିକାଶର ଅର୍ଥ: ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ, ସାମାଜିକ ଓ ଭାବନାତ୍ମକ ବିକାଶ।
- ବିକାଶର ନୀତି: ବିକାଶ ଏକ ନିରନ୍ତର ଓ କ୍ରମିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା; ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭିନ୍ନତା।
- ବିକାଶର ସ୍ତର: ଶୈଶବ, ବାଲ୍ୟାବସ୍ଥା, କିଶୋରାବସ୍ଥା।
- ଶିକ୍ଷାବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵ (Theories of Educational Psychologists)
- ପିଆଜେ (Piaget): ଜ୍ଞାନାତ୍ମକ ବିକାଶ ତତ୍ତ୍ଵ (Cognitive Development Theory) – ସେନ୍ସୋରିମୋଟର, ପ୍ରି-ଅପରେସନାଲ, କଂକ୍ରିଟ ଅପରେସନାଲ, ଫର୍ମାଲ ଅପରେସନାଲ ସ୍ତର।
- ବାଇଗୋଟସ୍କି (Vygotsky): ସାମାଜିକ-ସାଂସ୍କୃତିକ ତତ୍ତ୍ଵ; ନିକଟତମ ବିକାଶ ଅଞ୍ଚଳ (Zone of Proximal Development, ZPD)।
- କୋଲବର୍ଗ (Kohlberg): ନୈତିକ ବିକାଶ ତତ୍ତ୍ଵ।
- ବ୍ରୁନର (Bruner): ଆବିଷ୍କାର ଶିକ୍ଷଣ (Discovery Learning)।
- ଶିକ୍ଷଣରେ ପ୍ରେରଣା (Motivation in Learning)
- ଅନ୍ତଃପ୍ରେରଣା (Intrinsic) ଓ ବାହ୍ୟ ପ୍ରେରଣା (Extrinsic)।
- ମାସ୍ଲୋଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ସୋପାନ (Maslow’s Hierarchy of Needs)।
- ବୁଦ୍ଧି ଓ ଶିକ୍ଷଣ (Intelligence and Learning)
- ବୁଦ୍ଧିର ତତ୍ତ୍ଵ: ଗାର୍ଡନରଙ୍କ ବହୁମୁଖୀ ବୁଦ୍ଧି (Multiple Intelligences), ଷ୍ଟର୍ନବର୍ଗଙ୍କ ତ୍ରିମୁଖୀ ବୁଦ୍ଧି।
- ବୁଦ୍ଧି ପରୀକ୍ଷଣ (IQ Testing) ଓ ଏହାର ଶିକ୍ଷଣରେ ପ୍ରୟୋଗ।
2. ଶିକ୍ଷଣ-ଅଧ୍ୟୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା (Teaching-Learning Process)
This section covers the methods, strategies, and principles of effective teaching.
- ଶିକ୍ଷଣର ମୂଳ ନୀତି (Principles of Teaching)
- ଛାତ୍ରକେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷଣ: ଛାତ୍ରଙ୍କ ଆଗ୍ରହ ଓ ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ।
- ସକ୍ରିୟ ଶିକ୍ଷଣ (Active Learning): ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷଣରେ ସାମିଲ କରିବା।
- ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭିନ୍ନତାକୁ ବିଚାର କରିବା।
- ଶିକ୍ଷଣ ପଦ୍ଧତି (Teaching Methods)
- ବ୍ୟାଖ୍ୟାନ ପଦ୍ଧତି (Lecture Method): ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ।
- ଆଲୋଚନା ପଦ୍ଧତି (Discussion Method): ସମାଲୋଚନାତ୍ମକ ଚିନ୍ତନ ବୃଦ୍ଧି।
- ପ୍ରଦର୍ଶନ ପଦ୍ଧତି (Demonstration Method): ବ୍ୟବହାରିକ ଶିକ୍ଷଣ।
- ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ପଦ୍ଧତି (Project Method): ଅନ�omanଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନ ପଦ୍ଧତି (Question Method): ସମସ୍ୟା-ଆଧାରିତ ଶିକ୍ଷଣ (Problem-Based Learning, PBL)।
- ସକ୍ରିୟ ଶିକ୍ଷଣ (Activity-Based Learning): କାର୍ଯ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷଣ।
- ଶିକ୍ଷଣ ସାମଗ୍ରୀ (Teaching Aids)
- ଦୃଶ୍ୟ-ଶ୍ରବ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ (Audio-Visual Aids): ଚାର୍ଟ, ମଡେଲ, ପ୍ରୋଜେକ୍ଟର।
- ଡିଜିଟାଲ ସାମଗ୍ରୀ: ସ୍ମାର୍ଟ ବୋର୍ଡ, ଇ-ଲର୍ଣ୍ଣିଂ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ।
- ଶ୍ରେଣୀ ପରିଚାଳନା (Classroom Management)
- ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା ଓ ସକାରାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷଣ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି।
- ଛାତ୍ର-ଶିକ୍ଷକ ସମ୍ପର୍କ ଓ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ।
3. ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା (Inclusive Education)
This topic emphasizes teaching strategies for diverse learners, including those with special needs.
- ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷାର ଧାରଣା (Concept of Inclusive Education)
- ସମସ୍ତ ଛାତ୍ରଙ୍କ ପାଇଁ ସମାନ ଶିକ୍ଷା ସୁଯୋଗ।
- ବିଭିନ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବା ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ସାମିଲ କରିବା।
- ବିଶେଷ ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବା ଶିଶୁ (Children with Special Needs)
- ଶାରୀରିକ ଅକ୍ଷମତା, ବୌଦ୍ଧିକ ଅକ୍ଷମତା, ଅଟିଜମ, ADHD।
- IEP (Individualized Education Plan): ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଶିକ୍ଷଣ ଯୋଜନା।
- ସାଂସ୍କୃତିକ ବିବିଧତା (Cultural Diversity)
- ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଶିକ୍ଷଣ (Culturally Responsive Teaching)।
4. ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଓ ପରୀକ୍ଷଣ (Assessment and Evaluation)
Assessment is crucial for monitoring student progress and improving teaching strategies.
- ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନର ପ୍ରକାର (Types of Assessment)
- ରଚନାତ୍ମକ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ (Formative Assessment): ଶିକ୍ଷଣ ସମୟରେ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ (ଯଥା: କ୍ୱିଜ, ଗୃହକାର୍ଯ୍ୟ)।
- ସମଷ୍ଟିଗତ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ (Summative Assessment): ଶେଷରେ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ (ଯଥା: ପରୀକ୍ଷା)।
- ନିରନ୍ତର ଓ ସମଗ୍ର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ (Continuous and Comprehensive Evaluation, CCE)।
- ପ୍ରଶ୍ନ ପ୍ରସ୍ତୁତି (Question Design)
- ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ (Objective) ଓ ବିଷୟଗତ (Subjective) ପ୍ରଶ୍ନ।
- ବ୍ଲୁମଙ୍କ ଟାକ୍ସୋନୋମି (Bloom’s Taxonomy): ଜ୍ଞାନ, ବୁଝା, ପ୍ରୟୋଗ, ବିଶ୍ଳେଷଣ, ସୃଜନ।
- ପ୍ରତିପୁଷ୍ଟି (Feedback)
- ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ରଚନାତ୍ମକ ପ୍ରତିପୁଷ୍ଟି ପ୍ରଦାନ।
5. ଶିକ୍ଷା ନୀତି ଓ �পରିଚାଳନା (Educational Policy and Management)
This section covers the broader educational framework in India.
- ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି 2020 (National Education Policy 2020)
- 5+3+3+4 ଶିକ୍ଷା ଗଠନ।
- ବହୁଭାଷୀ ଶିକ୍ଷଣ ଓ ବୃତ୍ତିଗତ ଶିକ୍ଷା।
- RTE ଆଇନ 2009 (Right to Education Act)
- 6-14 ବର୍ଷ ବୟସର ଶିଶୁଙ୍କ ପାଇଁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିଷଣ।
- ଶିକ୍ଷା ପରିଚାଳନା (Educational Management)
- ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଭୂମିକା: ନେତୃତ୍ଵ, ନୈତିକତା, ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ।
6. ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷଣ (Pedagogy in Odia Language and Literature)
Since the exams are conducted in Odisha, proficiency in teaching Odia language and literature is crucial, especially for language teachers.
- ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଶିକ୍ଷଣ (Teaching Odia Language)
- ବ୍ୟାକରଣ (Grammar): ଶବ୍ଦ, ବାକ୍ୟ, ସନ୍ଧି, ସମାସ।
- ପଠନ ଓ ଲେଖନ ଦକ୍ଷତା (Reading and Writing Skills): ବୋଧଗମ୍ୟତା, ରଚନା।
- ଉଚ୍ଚାରଣ ଓ ବାଗ୍ଦକ୍ଷତା (Pronunciation and Speaking Skills)।
- ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ (Odia Literature)
- ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଇତିହାସ: ଫକୀର ମୋହନ ସେନାପତି, ରାଧାନାଥ ରାୟ, ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର।
- କବିତା, ଗଳ୍ପ, ନାଟକ, ଉପନ୍ୟାସ ଶିକ୍ଷଣ।
- ଭାଷା ଶିକ୍ଷଣ ପଦ୍ଧତି (Language Teaching Methods)
- ସମ୍ମିଳିତ ଭାଷା ଶିକ୍ଷଣ (Communicative Language Teaching)।
- ଭାଷା ଶିକ୍ଷଣରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ।
